Ders hedefleri, etkili ders planları oluşturmada kilit unsurdur. Açıkça belirlenmiş hedefler olmadan, bir ders planının arzu edilen öğrenme sonuçlarını sağlayıp sağlamadığını değerlendirmek zordur. Bu yüzden, ders planı hazırlamadan önce etkili hedefler belirlemek için zaman ayırmalısınız.
Ders Hedeflerine Odaklanma
Hedeflerin eksiksiz ve etkili olabilmesi için iki unsuru içermesi gerekir. Bunlar:
- Öğrencinin ne öğreneceğini belirtmek;
- Öğrenimin nasıl değerlendirileceğini göstermek.
Ders hedefleri, genellikle birden fazla olup, öğrencilere neyi öğreneceklerini söyler. Ancak hedef burada sona ermez. Eğer öyle olsaydı, bir ders hedefi içindekiler tablosu gibi olurdu. Bir hedefin eksiksiz olması için öğrencilere öğrenimlerinin nasıl değerlendirileceği konusunda da bir fikir vermesi gerekir. Hedefleriniz ölçülebilir olmadığı sürece, hedeflere ulaşıldığını göstermek için gerekli kanıtları üretemezsiniz.
Ders Hedefinin Anatomisi
Hedefler tek bir cümle olarak yazılmalıdır. Birçok öğretmen, hedeflerine şu standart girişle başlar:
“Bu dersin sonunda öğrenci, …”
Hedefler, öğrencilerin ne öğreneceklerini ve nasıl değerlendirileceklerini anlamalarına yardımcı olacak bir eylem fiili içermelidir. Eğitim psikoloğu Benjamin Bloom, Bloom Taksonomisi’nde fiilleri ve öğrenmeyle ilişkilerini inceleyerek bunları altı katagoriye ayırmıştır. Bu kategoriler -bilgi, anlama, uygulama, analiz, sentez ve değerlendirme- etkili hedefler oluşturmak için harika bir temel sunar. Belirtilen kriterleri karşılayan basit bir öğrenme hedefi şöyle olabilir:
“Bu dersi tamamlayan öğrenciler Fahrenheit değerini Celsius değerine dönüştürebilecektir.”
Bu hedefin en baştan belirtilmesiyle öğrenciler kendilerinden tam olarak ne beklendiğini anlayacaklardır. Ders kapsamında öğretilen diğer konulara ek olarak, öğrenciler Fahrenheit’ı Celsius’a dönüştürebildiklerinde, kendi öğrenme başarılarını değerlendirebilirler. Ayrıca, bu hedef öğretmene öğrenmenin gerçekleşip gerçekleşmediğini belirlemek için bir kriter sunar. Öğretmen, öğrencilerin sıcaklık dönüşümlerini gerçekleştirmelerini sağlayacak bir değerlendirme oluşturmalıdır. Bu değerlendirmenin sonuçları öğretmene öğrencilerin hedefe hakim olup olmadıklarını gösterir.
Hedef Yazarken Yapılan Hatalar
Öğretmenlerin hedef belirlerken sıkça yaptığı bir hata, kullandıkları eylem fiillerinin seçimidir. Bloom Taksonomisi, öğrenme amaçları için eylem fiilleri seçerken mükemmel bir kaynak olmasına rağmen, “anlamak”, “değer vermek” veya “farkına varmak” gibi taksonominin bir parçası olmayan fiillerin kullanılmasına da sıkça rastlanır. Bu fiiller ölçülebilir bir sonuca yol açmaz. Bu tür fiil kullanarak oluşturulmuş bir hedef örneği şu şekildedir:
“Bu dersin sonunda öğrenciler, tütünün Jamestown’daki yerleşimciler için neden bu kadar önemli bir kaynak olduğunu anlayacaklardır.”
Bu hedef birkaç nedenden dolayı işe yaramamaktadır. . “Anlamak” terimi kelimesi yoruma çok açık. Jamestown’daki yerleşimciler için tütünün neden bu kadar değerli olduğuna dair birçok sebep bulunmaktadır. Öğrencilerin hangi sebebi anlamaları bekleniyor?Ya tarihçiler bu konuda farklı görüşlere sahipse? Açıkçası, bu kadar çok yoruma açık bir durumda, öğrenciler dersin sonunda ne öğrenmeleri gerektiği konusunda net bir fikre sahip olmayacaklardır.
Ayrıca, öğrencilerin bir kavramı nasıl “anladıklarını” ölçme yönteminin de açık olması gerekir. Aklınızda bir kompozisyon veya başka bir değerlendirme biçimi olsa da, öğrencilere değerlendirmelerinin nasıl yapılacağına dair fikir verilmelidir. Bu hedefi daha açık bir şekilde ifade edersek, şöyle olabilir:
“Bu dersin sonunda öğrenciler, tütünün Jamestown’daki yerleşimciler üzerindeki etkisini açıklayabileceklerdir.”
Bu hedefi okuyan öğrenciler, tütünün yerleşimler üzerindeki etkisini nasıl açıklayacaklarını anlarlar.Hedefler belirlemek, hem öğretmenler hem de öğrenciler için bir yol haritası oluşturur. Öncelikle hedeflerinizi belirleyin, böylece dersle ilgili çözülmesi gereken birçok sorunun cevabını bulabilirsiniz.
Melissa KELLY
Kaynak: https://www.thoughtco.com/lesson-objectives-that-produce-results-7763
