Uzun zamandır kaçmaya çalıştığım şeyi yapmanın yani öğretmenlere en sık sorulan en zor soru hakkında konuşmanın zamanı geldi artık. Köşe yazarlığı yapmaya başladığım günden beri haftada en az üç ya da dört kez bu soruyu ya da çeşitli versiyonlarından oluşan soruları içeren email’ler alıyorum. Ve bir öğretmen olarak gözlemlerime dayanarak şunu söyleyebilirim ki, bu soru kesinlikle bir öğretmenin günlük hayatında en sık maruz kaldığı sorulardan biridir:
Sevgili Bayan Lahey,
Önceleri iyi bir öğrenci olan oğlum, sekizinci sınıfta çaptan düşmeye başladı. Yarı sömestrde hayatında ilk kez geometriden bir aldı. Kesinlikle bundan çok daha iyisini yapacak bir kapasiteye sahip. Sizce daha iyi çalışmayı yeterince önemsemesini nasıl sağlayabilirim?
Saygılarımla,
M.L.
Sevgili M.L.,
Sorunuz, biz öğretmenlere sorulan belki de en zor sorulardan birisi olduğu için oğlunuzun ders çalışmasına yardım etme isteğinize rehberlik etme konusunda doğru kelimeleri bulmama yardımcı olması için en çok güvendiğim meslektaşlarımdan birkaçının görüşlerini sizin için listeledim:
Suzanne, bir ortaokul öğretmeni: Eğitim hakkında pozitif olun. Çocuğunuzun yaptığını gördüğünüz çalışmayı olumlu karşılayın ve çalışmanın sonucundan çok gösterdiği çabadan dolayı ona övgüde bulunun. Başaramadıkları üzerine odaklanmayın.
Launa, bir ortaokul öğretmeni: İnsanlar kendi zamanlarında, doğru çevre ve doğru ilgi ve bakımla gelişip “serpilirler”. Bekleyin, onları sevgiyle ve büyüleyici deneyimlerle “sulayın”. Ne istediklerinden çok neye ihtiyacı olduklarına dikkat edin. İhtiyacı olan şeyleri onlara verin. İstediklerinin ise sadece birazını verin. Mevcut gerçeğinde yer alan becerilerinden yola çıkarak çocuktan beklentilerinizi yüksek tutun. Sonra başarması ve hata yapması için olan alan yaratın.
Kathleen, hukuk profesörü: 1. Gerçekten önemsedikleri bir şey bulun ve ona odaklanın. 2. Geri çekilin.
Sandy, misafir profesör: Neden ebeveyn çocuğun kendi potansiyelini tam olarak ortaya koyarak çalışmadığını düşünüyor? Ebeveynin öğrencinin kapasitesi ve yetenekleriyle ilgili “engin” bir görüşü mü var? Çocuğunun doktor olması gerektiği konusunda ısrar eden bir velim vardı. Oysa çocuğun tıp alanında kariyer yapma konusunda ne entelektüel becerisi ne de ilgisi vardı. Bir başka öğrencim de ailesi boşanma sürecinden geçtiği için çok üzgündü ve edebiyat dersi o dönemde umurunda bile değildi. Bir çocuğu bir konuya ilgi duyması için zorlayamazsınız. Ama bir ebeveyn ya da öğretmen, bir öğrenciye o dersin neden önemli olduğunu gösterebilir. Eğer öğrenci bunu görürse, eninde sonunda çalışmaya başlayacaktır. Eğer bir kişinin daha önemli endişeleri varsa, diğer sorunlar (duygusal, sosyal, fiziksel) çözülene kadar okul ve dersler ikinci planda kalacaktır. Biz öğretmenlerin yapabileceği tek şey, dersi ilginç, hayatla ilgili ve öğrencilerin ilgilerini verebilecekleri bir hale getirmek ve her zaman pozitif ve yargılamayan bir destek sağlamaktır.
Ve son olarak benim tavsiyem de – biraz tuhaf gibi gelse de – “geri çekilmek” olacak. Çocuğunuz üzerindeki baskıyı, denetimi ve kontrolü artırmak yerine üzerindeki gücünüzü elden bırakmayı deneyin. İçsel motivasyonu (kişinin içinden gelen motivasyon) baltalamanın en hızlı yolu, ebeveyn kontrolünü artırmaktır. Ve araştırmalara göre içsel motivasyonu artırmanın en iyi yolu, özerkliği ve yetkiyi ve onu takiben bir insanın kendi başına “iyi iş” çıkarmasını teşvik etmektir.
Çocuğunuzun, o düşük notların sonuçlarını hissetmesine izin verin, ama beklentilerinizi değiştirmeyin ve çocuğunuzun düşüş gösterdiği noktada yönetimi siz devralmayın. Bırakın bu onun mücadelesi olsun, sizin değil. Başarıdaki bu düşüş, daha ciddi bir duygusal sorun gibi başka bir şeyle değil de motivasyonla ilgili olduğu sürece aradığınız çözüm genellikle zaman olacaktır. Çocuğunuzun okulda başarısız olduğunu izlemek çok zor olabilir, ama eğer geri çekilirseniz, dizginleri onun eline verirseniz ve hareketlerinin sonuçlarını gerçekten hissetmesini sağlarsanız, uzun vadede ona muhteşem bir hizmet sunuyor olursunuz.
Oğlunuza (ve size!) bol şans dilerim,
Bayan Lahey
Jessica Lahey bir eğitimci, bir yazar ve konuşmacıdır. Pek çok gazetede ebeveynlik ve eğitimle ilgili makaleler yazan Lahey’in kitabı “Hata Yapmama İzin Ver: Mutlu Çocuklar Yetiştirmek İsteyen Anne Babalara Rehber” Türkçe’ye de çevrildi.
