Ankara Mimarlar Odası Başkanı Tezcan Karakuş Candan çocukların tasarladığı kenti anlattı: Yetişkinler ve arabalar giremez, günde iki saat ders, geniş yeşil alanlar…
Marmara Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi Yerel Yönetimler Bölümü’nün Marmara Belediyeler Birliği’yle ortak olarak düzenlediği “Çocuk, Kent ve Yerel Yönetimler” sempozyumunda çocukların kentlerle ilişkisi konuşuldu. Çocuk ve kent ilişkisi ve bu bağlamda yerel yönetimlerin konumunun konuşulduğu sempozyumda, çocukların kentin bütünüyle nasıl ilişki kuracakları ve farklı kurumların çalışmaları ele alındı.
Sempozyuma İstanbul Üniversitesi Çocuk Eğitimi Uygulama ve Araştırma Merkezi Müdürü Yrd. Doç. Dr. Zahide Ayyıldız Onaran, İstanbul Bilgi Üniversitesi Çocuk Araştırmaları Merkezi Melda Akbaş, Mimarlar Odası Ankara Şubesi Başkanı Tezcan Karakuş Candan, Keçiören Belediyesi’nden Dr. Özcan Kars, Dr. Hüseyin Mertol, Kuttusi Zorlu, Selim Erarslan, Marmara Üniversitesi SBF Yerel Yönetimler Bölümü’nden Yrd. Doç. Dr. Yasemin Çakırer Özservet, Esenler Belediye Başkan Yardımcısı Dr. Hasan Taşçı, Seferihisar Belediyesi’nden Defne Kepcan ve Serap Çoksayar, Beyoğlu Belediyesi Turabibaba Kütüphane Müdürü Mustafa Erdem ile Beşiktaş Belediyesi’nden uzman klinik psikolog Nergiz Özdemir katıldı.
MMOB Ankara Mimarlar Odası Başkanı Tezcan Karakuş Candan, çocukların kent algısını ve Türkiye’de kentlerin çocukların katılımı ve ihtiyaçlarından ne kadar uzak olduğunu anlattı. Sempozyumunda konuşan Karakuş Candan çocuklara sağlıklı alanlar yaratmanın önemini vurguladı.
Beşinci ve altıncı sınıf öğrencileriyle yaptıkları bir çalışmada katılımcı çocukların kenti nasıl şekillendirdiğini aktardı.
Karakuş Candan’ın verdiği bilgilere göre, çocuklar kenti surlarla çevreledi. Bunun nedeni olarak da ailelerin girmesini engellemeyi gösterdi.
“Yılda bir kere görsek yeter. Yemekhane de kurduk, robotlar olacak onlar bu işi haledecek, dediler.”
Çocuklar tasarladıkları kentte okulu da ihmal etmedi ve günde sadece iki saat eğitim öngördüler.
Ayrıca otomobillerin girmediği, geniş yeşil alanlar da bu tasarımda yer aldı. Ulaşım için bisiklet düşünüldü.
Özgürleşecek alanlar
Tezcan Karakuş Candan çocukların gündelik hayatın kentsel mekanlarında fark etmeden öğrenmesinin gerekliliğini vurguladı.
Çocukların koşup oynayabileceği meydanların olmadığını hatırlatarak, yeşil alanlara ulaşabilmek için uzun yollar gidilmek zorunda kalındığına dikkat çekti.
“Çocuğu özgürleştirecek alanlar yok.”
Tek malzeme sorunu
Altı çizilen bir başka nokta da kentlerdeki oyun parklarının standartlaştırılması ve oyun araçlarının plastikten üretilmesiydi.
“Hepsi plastikten üretiliyor çünkü daha ucuz. Zeminde ya hep aynı malzeme kullanılıyor ya da beton. Oyun parkları tek tipe mahkum edildi.”
“Türkiye’de çocuklar hep plastiğe dokunuyor, farklı dokulara, metale, ahşaba ulaşamıyor, yeterince temas edemiyor. Avrupa’daki örneklerde zemin ağaç kabuklarından bile oluşturulabiliyor.”
“Çocuklar malzeme farkını, doku farkını bilmiyor. Kent bu olanakları sunmalı.”
“Kent bir oyun alanı olmalı.”
Okula yürümek
Konuşmada çok fazla katlı binalarla donatılan kentlerde çocukların ölçek kavramını öğrenemediği de üzerinde durulan konulardan biriydi.
“Çocuk oran ve ölçek kavramını bir kentte öğrenebilir. 70 katlı yapıların varlığında öğrenemiyor. O yapılar onları eziyor.”
“Çocuklar kenti yeterince algılayamıyor. Çocuğun ulaşabildiği mekanlarda çözüm üretilmesi gerekiyor.”
“Mesela okullar çocukların yaşadığı mahallelerde olmalı. Çocuk çevresini tanıyarak, yürüyerek, yaşadığı yerle ilişki kurarak okula gitmeli.”
Kent, sanatı öğretebilir
Tezcan Karakuş Candan’ın dikkat çektiği diğer noktalardan bazıları şunlar:
- Çocuk kentte kendini güvende hissetmeli.
- Sanatı kentte öğrenebilmeli. Mesela bir heykele dokunabilmeli ama heykeller kapatılmış durumda.
- Çocuklar kentin meydanlarında konserler görebilmeli.
- Kentin dışına 10 bin kişilik okullar kurulması planlanıyor. Buralar çocuklar için güvensiz, içinde kaybolacağı yerler olacak.
- Kentlerin yeşil alanlarının yapılaşmaya açılmaması gerekiyor.
Çocuklarla kent ilişkisi oyun alanlarına sıkıştırılamaz
Marmara Belediyeleri Birliği’nden Ezgi Küçük günümüzde çocukların iç mekanlara itildiğini belirterek yerel yönetimlerce çocuk nüfusun ihtiyaçlarının öne alınması gerektiğini söyledi.
Çocukların sadece oyun alanlarıyla değil kentin tamamıyla ilişki kurmasının önemine işaret etti.
Kaynaklar:
https://bianet.org/bianet/kent/159232-cocuklarla-kent-iliskisi-oyun-alanlarina-sikistirilamaz
https://bianet.org/cocuk/kent/159233-kentlerde-cocugu-ozgurlestirecek-alanlar-yok
(Kaynaklardan derlenerek hazırlanmıştır.)
