Kelime Hazinesi

Eskiden Türkçe derslerinde bir metin okunduktan sonra yapılan ilk şey, öğrencilere metinde anlamını bilmedikleri kelime olup olmadığını sormaktı. Kelimeler söylendiğinde ya hemen öğretmen kelimenin anlamını açıklar ya da sözlükten bakmamızı isterdi. İşin en komik yanı ise öğrendiğimiz düşünülen bu kelimeyi hemen cümle içinde kullanmamızın istenmesiydi. Daha sonraları kendi öğrencilerimin de yaptığı gibi hemen kolaya kaçar: “Ben ………. gördüm.” tarzında cümleler kurardık. 2005 programıyla önce kelimenin anlamının tahmin edilmesi sonra sözlükten bakılıp karşılaştırılmasına başlandı.   

Çocuğunuzun tekrar tekrar okumak istediği çok sevdiği bir kitabı var mı? Ya da daha kötüsü, sizin tekrar ve tekrar okumanızı istediği çok sevdiği bir kitabı? Eminim her kelimesini ezberlemişsinizdir. Eve ilk getirdiğinizde sevimli illüstrasyonlarına ve zekice yazılmış metnine bayıldınız ama artık ondan nefret etmeye başladınız. Hatta ortadan kaybolmasını bile dilemeye başladınız gizli gizli. Acınızı hissedebiliyorum. Biliyorum çıldırtıcı olabilir ama bu kitabı kaldırıp atıvermeden önce yeniden düşünmenizi isterim. Rahatsız ediciliğine rağmen okuma tekrarı – ister siz okuyun ister çocuğunuz size okusun – okumaya yeni başlayanlar ve küçük okuyucular için şaşırtıcı sayıda fayda sağlıyor.

30 milyon kelime!

Son 20 yıldır, üniversite mezunu meslek sahibi ebeveynlerin çocuklarıyla, okulu yarıda bırakmış ebeveynlerin çocukları arasında ciddi bir kelime hazinesi “uçurumu” olduğu söyleniyor ve bunun sebebi olarak da ikinci grubun daha okula başlamadan çok önce yaşadığı akademik dezavantajlar gösteriliyor. Bu fikrin temelinde, Kansas Üniversitesi çocuk psikologları Betty Hart ve Todd R. Risley’in iki grup arasında “30 milyon kelime farkı” olduğunu iddia eden ünlü araştırması yer alıyor.

Hala hatırlarım, dokuz- on yaşlarındayken babamın açık öğretim kitaplarının ve klasik eserlerin içinde olduğu üç ya da dört kolili bir kitaplığımız vardı. Onlara her zaman dokunmaya cesaret edemezdim. Ne zaman ki büyüdüm –neye göreyse artık- o zaman o kitaplara dokunmama ve okumama izin verildi. Hepsini okumadım ama yine de onlarla birlikte büyümek güzeldi. Taşındığımız iki eve bizimle birlikte geldiler. Yoksulluktan mı ya da bilgisizlikten mi nedir bilinmez ama son evimizde bir kitaplığımız oldu da kitapları diziverdik raflara…