Babanız yabancılar için her tür insanı kendine çeken gerçek bir sosyal “mıknatıs” gibidir. Ya da anneniz her zaman herkesi memnun etmeye çalışan ve her şeyi marifetli bir şekilde yoluna koyan bir kadındır.
Ama kapalı kapılar ardında maskeleri düşer. Onların çocukları olarak sadece siz, küçücük bir suç yüzünden günlerce süren soğuk muamelelerine katlanmak ya da mükemmel ve güçlü olmak konusundaki sürekli ve yaşınıza uygun olmayan taleplerinin ağır yüküne dayanmak zorunda kalırsınız. Bir narsistin çocuğu olmanın nasıl bir şey olduğunu ancak siz bilirsiniz.
Narsistik Kişilik Bozukluğu, psikiyatride tanımlanan 10 kişilik bozukluğundan biri olarak kabul edilir. Narsistlerin şişirilmiş bir özdeğer duyguları olur ve kimliklerini övgü ve başkalarının onayına dayandırırlar. Yakın ilişkileri yüzeyseldir ve genellikle insanların kendisi hakkında neler düşündüğüne dayanır. Ayrıca karşısındaki insanın yaşadıklarına nerdeyse hiç empati göstermezler. Gerçek anlamda başka insanlardan daha iyi olduklarını düşünüler, ama aynı zamanda yaptıklar hatalar ve aldıkları eleştiriler hakkında yoğun bir utanma duygusu yaşamaya meyillidirler.
İlişkilerini ya da işlerini kaybetme riski altındaki narsistler genellikle sevdikleri tarafından yardım almaya yönlendirilse de, narsistik kişilik bozukluğu olan insanların çocukları, ebeveynlerinin yardım almasını çok nadir talep edecek durumda olurlar. Hatta kendi yaşadıkları zorluklar yüzünden bir profesyonele başvurmadıkları sürece ebeveynlerinin narsistik olduğunun farkına bile varamazlar.
Narsistler çok çeşitlü türlerde olsa da ve belirtileri çok geniş bir spektruma yayılsa da psikolog ve yazar Craig Malkin, narsist bir ebeveynin göstergelerini ve yetişkin bir çocuğun yıkıcı kararlar döngüsünü kırmak için neler yapması gerektiğini şöyle özetliyor:
1. Tam bir “dış kapının mandalı” olursunuz.
Narsist bir ebeveyn, başkalarının ihtiyaçlarını hiç düşünmeden kendi arzularını yerine getirmek için bütün aileyi ayaklar altına alır. Bu yüzden narsistlerin yetişkin çocuklarından bazıları, insanlar onların da öyle olduğunu asla düşümesinler diye sürekli kendilerini düzeltir ve geri adım atarlar. Ya da bu çocuklar büyürken onlara bütün hayatları boyunca ihtiyaçlarının önemli olmadığı söylenmiştir. Her iki durumda da sonuç aynıdır: Neye ihtiyaçları olduğunu ve bunları nasıl ifade edebileceklerini bilmedikleri için insanların onları ezip geçmelerine izin verirler.
“’Ben önemliyim’ ya da ‘benim bazı ihtiyaçlarım var’ diyemezler çünkü bu onlara çok narsistçe gelir,” diye anlatıyor Malkin. “En temel ihtiyaçlarını dile getirdiği için ailesi yüzünden kendini hasta, ‘deli’ ya da bencil hisseden insanlar gördüm.”
Ne yapabilirsiniz: Büyürken aldığınız yanlış mesajları fark edebilmek ve onlar üzerinde çalışmaya başlamak için narsisizmle ilgili edinebileceğiniz kadar çok bilgi edinin.
“Narsist bir ebeveynle büyüyen ya da öyle olduğunu tahmin ettiğim biriyle tanıştığımda, narsizmin her yönünü ve türünü anladıklarını sağlamak için elimden geleni yaparım,” diyor Malkin. “Böylece ebeveyninin hangi tür bir narsist olduğunu birlikte belirleyebiliriz. Ama daha da önemlisi büyürken kaybettikleri parçalarını tekrar bulmaya koyuluruz.”
2. Kendinizin de narsist olduğundan korkarsınız.
Bazı çocuklar alay ve istismardan kaçınmanın tek yolunun, narsist ebeveynleri gibi olmak olduğunu sanar. Ve yıllar içinde bu hayatta kalma yöntemi, dünyayı görme şekillerine dönüşür. Bu tür başa çıkma mekanizmalarını benimseyen yetişkin çocuklar, başkalarının da öyle olacağı korkusuyla – çocukluklarından gelen bir korkuyla – eğer güç gösterisinde bulunmazlarsa tıpkı küçükken olduğu gibi ezilebileceklerini düşünürler. Malkin şöyle anlatıyor: “Doğuştan dışadönük ve aşırı inatçı çocuklar, bazen ‘eğer onları yenemezsen sen de onlara katıl’ oyunu içinde kendileri de narsist bir insana dönüşürler.”
Ne yapabilirsiniz: İstismarcı davranış modellerinden kurtulmak için bir profesyonelden yardım alın, özellikle bir eşiniz ya da/ve çocuğunuz varsa.
“Kendilerini başkalarıyla alay ederken ve onlara hakaretler yağdırırken bulan narsist ebeveynleri olan çocuklar umutsuz durumda değildir, ama kollarını sıvayıp duyguları üzerinde çok çalışmaları gerekir,” diyor Malkin. “Sevdikleriyle birlikteyken üzüntü, yalnızlık, korku ve aşırı yorgunluk gibi kırılgan duyguları hissetmekte ve bunları ifade etmekte rahat olmaya ihtiyaçları vardır.”
3. Kendinizi kardeşinizle acımasız (ya da kinci) bir rekabet içinde hissedersiniz.
Narsistlerin kişisel sınırlarlarla ilgili sorunları vardır ve diğer insanları kendi uzantıları olarak görürler. Çok çocuklu ailelerde, çocuklardan biri narsist ebeveynin en iyi niteliklerini yansıtmak için seçilebilir. En büyük ilgiyi, övgüyü ve desteği onlar alırlar, ama aynı zamanda en yüksek performans baskısını da onlar yaşarlar. Diğer çocuk ebeveynin suçlamaları ve ayıplamaları için bir hedef olarak seçilebilir ve seçilmiş çocukla kıyaslandığında hiçbir şeyi doğru yapamadıkları yüküyle günah keçisi ilan edilirler. Aynı zamanda narsist bir ebeveynin istismarcı bir şekilde davranmasının sebebi olarak sürekli suçlanabilirler. Her iki perspektif de narsistik bir kişiliğin iki farklı yanını yansıtır, ama seçilmiş çocuk ve günah keçisi iki çok farklı çocukluk yaşar ve bu da onları sürekli birbirleriyle yarışmaya sevk eder. Yetişkinlikte bile.
Ne yapabilirsiniz: Öğrendikleriniz üzerinden kardeşinizle iletişim kurun. Eğer seçilmiş çocuk sizseniz, sizden çok daha az bir baskı altında olduğu için kardeşinize kin duyabilirsiniz. Ama eğer günah keçisiyseniz, bütün övgüyü ve zaferi kaptığı ve size hiçbir şey bırakmadığı için kardeşinize kin duyarsınız. Narsistiklerin kendi ihtiyaçlarına hizmet etmeleri için insanları bilerek birbirleriyle yarıştırdığını ve bu dinamiğin sizin suçunuz olmadığını anlamaya çalışın.
“Aşırı narsist insanlar, insanları el üstünde tutmaya bayılırlar, tıpkı onları yerin dibine sokmayı sevdikleri gibi,” diyor Malkin. “Mükemmel insanlar hayal kırıklığına uğratmazlar, bu yüzden eğer insanları idolleştirirseniz – kendi çocuğunuzu bile – hayal kırıklığına uğrama ya da üzülme endişesi yaşamazsınız. Birini günah keçisi yapmak da hemen hemen aynı şeyi sağlar: O kişiden çok fazla şey bekleyerek hayal kırıklığına uğramak konusunda hiç endişe etmenize gerek kalmaz, çünkü hiçbirimiz değersiz gördüğümüz insanlardan hiçbir şey beklemeyiz.”
“Çocukken bu duruma sokulmuş kardeşler için her zaman umut vardır”, diyor Behary. “Üstelik onları birleştiren tek şey, narsistik bir ebeveyn tarafından büyütülme deneyimi olsa da.”
“En sonunda birbirlerine aşırı bir bağla bile bağlanabilirler,” diyor Behary. “Hayatlarındaki narsistin ne kadar kötü olduğuna bağlı olarak ‘işkencenin’ farklı evrelerinden geçmiş ortak ‘rehineler’ gibidirler.”
YAZININ İKİNCİ BÖLÜMÜ: http://egitimpedia.com/narsist-bir-ebeveyn-tarafindan-yetistirildiginizi-gosteren-6-belirti-2/
