Eylül ayında başlayan 2022-2023 eğitim öğretim döneminde ilk yarıyı tamamladık, şimdi kısa bir mola!
Bir okul dönemini tamamlamak, değerlendirme yapma ihtiyacını da beraberinde getirir. Akademik değerlendirmeyi karnelendirmek, raporlamak, belgelemek tüm eğitim kademelerinde görülür. Temelde tüm eğitim kademelerinde başarıyı ya da kazanımı ölçmek adına buna ihtiyaç duyulur. Anaokulu çocuğun bir okul fikri ile ilk kez tanıştığı alandır. Okul öncesi adı altında bu dönemde çocuğun başarı ve başarısızlığa dair algısının şekillendiğini, okuldaki bireysel kazanımlar kadar sosyal ilişkilerin de önemsendiğini görmekteyiz. Başarı tanımının bir yetişkin tarafından yapılması, yetişkinin hazırladığı bir belge ile de taçlandırılması, çocuğun dünyasında karşılık bulmayacaktır. Başarıyı deneyimlerle detaylandırmak, çocuğun başardığını düşündüğü deneyimlerini/anlarını belirlemek, bir dönemi birlikte ele almak başarıya dair düşüncesini de anlamamızı sağlayacaktır. Deneyimlerden başarıya giden tümevarım yöntemi, çocuğun yaşam boyu başarı kavramına dair psikolojik esnekliğini destekleyecektir.
Öğretmenin tebriği, ebeveynlerin tebriği, yapıştırılan yeni bir sticker, yeni bir oyuncak gibi dış motivasyonlar ile şekillenen başarı algısı, çocuğun özgüvenini ve öz farkındalığını ketleyecektir. Her çocuk başardığını kendi potansiyeli içinde düşünür. Başarı kavramının deneyimlerin ardından bireysel güçlü yanlarıyla eşleşmesi; çocuğun başarıyı sahiplenmesi ve gurur/mutluluk/heyecan/merak duygularının sürmesini sağlayacaktır. Çocuğun bir alandaki gelişimini fark ettiğinde ‘‘başardım’’ düşüncesinin ortaya çıkması, kendi potansiyeli içinde yeni bir aşamada olduğunu hissetmesi ve bununla mutlu olması özgüvenini destekler.
Dışarıdan aldığı tebrikler başarının görülmesi iken, çocuğun kendini tebrik edebilmesi gelişimin sürmesi adına iç motivasyonu sağlar. ‘Yapamıyordum, artık yapabiliyorum’ farkındalığı, yaşam boyu gelişim için motivasyonunu arttırır. Başarabilmekten mutlu olduğunu fark eden çocuk, öncelikle kendini gerçekleştirmek adına başarıyı hedefler. Belgeler ve yabancı tebrikler başarının bir hedefi olmaktan çok, sonucu haline gelir. Bu da çocuğun başarı ve başarısızlık anlarında kendi potansiyeline yönelmesini, başarısızlığa karşı esneklik geliştirmesini, tekrar denemek için iç motivasyonundan güç almasını sağlar.
Okul başarısını yalnızca akademik başarı olarak tanımlamak, günümüz dünyasında geçerliliğini kaybetmiş bir yaklaşımdır. Karneler, diplomalar, sertifikalar üzerlerinden hızlıca geçilen ve performansla kanıtlanması beklenen başarılar olarak görülmeye başlanmıştır. Bireyin özgüveni, farkındalığı, kişilerarası ilişkileri, motivasyonu, psikolojik esnekliği, hızlıca güncellenen şartlara adaptasyonu önem kazanmaktadır. Okul öncesi dönemde tüm bu beceriler, çocuğun kendini keşfetme sürecinin desteklenmesiyle gelişecektir. Çocuğun kendi kurduğu yeni çiftlik oyunu, duygu ve düşüncelerini ağlamak yerine uygun yollarla ifade etmeye başlaması, arkadaş edinmesi, merdivenleri tek başına çıkabilmesi, bir bisiklet çizebilmesi; onun karnesi olabilir!
Bugün her çocuğun kendini alkışlaması için ona eşlik edin 🙂
İyi dinlenmeler, ikinci yarıda görüşmek üzere!
Uzman Klinik Psikolog
Elif BAYRAKTAR
MİA Emirgan Okul Psikoloğu
