Çocukların kimlik oluşumunu ve duygusal gelişimini yetişkinlerin sözleri çok etkiliyor.
Bir kelime bile verilen tüm mesajı değiştirebiliyor.
Acaba yetişkinlerin sözleri çocukları nasıl etkiliyor? Hangi sözler olumlu, hangi sözler olumsuz mesaj veriyor?
1- SEN YAPAMAZSIN
Çocuk bir iş yapıyor ve çalışmasını annesine gösteriyor.
Anne, “Bu olmamış.” diyor. Çocuk “Ben beceriksizim.” mesajını alıyor.
Ama anne, “Bu henüz olmamış.” dese, çocuk “Doğru yoldayım ve çalışarak yapabilirim.” mesajını alacak.
Böylece, çocuğun öz güveni gelişecek.
2- KONTROL SENDE DEĞİL
Çocuk babasına ödevini gösteriyor.
Baba, “Burası açık değil. Anlamadım.” diyor. Çocuk “Kontrol sende değil, bende.” mesajını alıyor.
Ama baba, “Burada ne demek istedin?” dese, çocuk “Bu benim eserim. Yazar benim. Kontrol bende. Babama fikirlerimi anlatayım.” mesajını alacak.
Böylece çocuğun öz benliği gelişecek.
3- BENİM YARGILARIMA BAĞIMLISIN
Çocuk resim yapıyor ve heyecanla annesine gösteriyor.
Anne, “Aferin! Çok güzel olmuş.” diyor. Çocuk, “Annem beni yargılıyor.” mesajını alıyor.
Ama anne, “Aferin, farklı renkler kullanmışsın.” dese, çocuk “Annem beni yargılamıyor, gelişmeme yardımcı oluyor.” mesajını alacak.
Böylece çocuğun becerisi dolayısıyla öz güveni gelişecek.
4- SENİ ONAYLAMIYORUM
Çocuk evde masayı topluyor.
Anne, “Masayı çok güzel topladın.” diyor. Çocuk “Ben ne yaparsam, annem beni yargılayacak. İyi ya da kötü olduğu konusunda yorum yapacak.” mesajını alıyor.
Ama anne, “Masayı topladın.” dese, çocuk “Annem beni yargılamıyor ama yaptığımı işi de görüyor.” mesajını alacak.
Böylece çocuk yargılanmamış, üstelik onaylanmış hissedecek.
5- SENİN SORUMLULUĞUN DEĞİL
Çocuk evde masayı topluyor.
Anne “Teşekkür ederim. Masayı topladın.” diyor. Çocuk “Masayı toplamak benim görevim veya sorumluluğum değil. Annem için yaptım.” mesajını alıyor.
Ama anne, “Masayı topladın.” dese, çocuk “Evdeki işler aynı zamanda benim de sorumluluğum.” mesajını alacak.
Zaten sorumluluğumuz olan işleri yaptığımız için kimsenin bize teşekkür etmesine gerek yok.
Böylece çocuk sorumluluk almayı öğrenecek.
6- ÖDEV ÖNEMSİZDİR
Çocuk ödevini yapmıyor.
Babası da, “Ödevini yaparsan, bilgisayarla oynayabilirsin.” diyor. Çocuk “Ödev bir koşul, yani gerçek amaca (bilgisayara) ulaşmak için bir araçtır, dolayısıyla önemsizdir.” mesajını alıyor.
Ama baba, “Ödevini yaptıktan sonra, bilgisayarla oynayabilirsin.” dese, çocuk “Zamanını planlamalısın.” mesajını alacak.
(Tabii ki ikinci cümle koşul da olabilir. Nasıl söylediğiniz önemli.)
Böylece çocuk zamanını yönetmeyi öğrenecek.
7- OTORİTE BENDE
Çocuk ödevini yapmıyor.
Anne, “Niçin ödevini yapmadın?” diye soruyor. Çocuk “Annemin görevi beni yargılamak ve kontrol etmek.” Mesajını alıyor.
Halbuki anne, “Ödevini yapmama sebebin ne?” diye sorsa, çocuk “Annem bana rehberlik etmeye çalışıyor.” mesajını alacak.
Böylece çocuk ailesine güvenmeyi öğrenecek.
BİREY OLARAK ÇOCUK
Kısacası, ailelerin kullandığı cümleler çocuklara çok farklı mesajlar veriyor.
Kullandığımız cümlelerle verdiğimiz mesajlara dikkat ederek; öz güven sahibi, becerilerini geliştirmeye önem veren, sorumluluk almayı, zamanını yönetmeyi bilen, ailesine güvenen çocuklar yetiştirmek mümkün.
