Bir Öğretmen Anlatıyor: Öğrencilerime Kitap Okumayı Nasıl Sevdiriyorum?

Bir öğretmen olarak öğrencilerimde okuma sevgisi oluşturmak benim için neredeyse bir takıntıydı. Bir çocuğum olduğunda da bu takıntım aynen devam etti. İşte bir öğretmen ve bir anne olarak, çocuklarda kitap okuma sevgisi geliştirmek adına keşfettiğim 12 etkili yöntem:

1. Kitap üzerine derinleşin. Sadece yapmaktan hoşlandığımız ya da yapmaya değer olduğunu hissettiğimiz şeyleri yaparız. Çocuklar olumlu bir okuma deneyimi kazandıklarında, yani bir hikâyeden bir şey öğrendiklerinde ya da hikâyeye iyice dikkatlerini verdiklerinde onlardan, hissettikleri şeyleri ifade etmelerini isteyin. Hissettiklerinin olumlu etkilerini zihinlerine taşıyabilmeleri için bu okuma deneyimi hakkında düşünüp konuşmaları gerekir. Bu onları yeniden okumaya teşvik edebilir.
2. Sesli kitaplar dinleyin. Sesli kitapları dinleyerek çok şey elde edebiliriz. Okumak ya da hikâye örgüsüne ve aksanlara odaklanmak gibi mekanik becerileri bir kenara bırakır, kendimizi hikâyeye kaptırırız. Seri okuyamayan öğrenciler için bu ödül gibidir. Böylece yaşlarına uygun metinlere ulaşabilir ve okuma sevgisine tutulabilirler.
3. Kitap okumanın sebeplerini konuşun. Sonu herhangi bir yere varmayacak şeyleri genellikle yapmayız. Çocukları yaptıkları şeyin sebebi üzerine düşünmeye ne kadar teşvik edebilirsek, bu konudaki birikimlerini o kadar artırabiliriz. Ortaokulda ders verirken, her sene başında “Neden Okuyoruz?” diye bir etkinlik yapardım. Öğrencilerden, neden kitap okumamız gerektiğine dair akıllarına gelen her şeyi söylemelerini isterdim. Çok eğlenceli olurdu. Bakalım hangi sınıf daha fazla sebep bulacak deyince çocuklar daha da heveslenirlerdi. Sebepler yıl boyunca duvardaki panoda asılı kalırdı.
4. Kelimeler hakkında heyecan yaratın. Çocuklarla kitap okurken her seferinde onları heyecanlandıracak bir iki kelimenin anlamını verin, kullanmayı isteyecekleri ya da istemeyebilecekleri yeni bir kelime olsun. Yeni bir kombinasyonla bir araya gelen sesleri keşfetmenin ve bir hissi ya da bir yeri tam olarak tarif eden bir kelimenin zevkine varın. Sonra bunları yüksek sesle tekrarlayıp farklı şekillerde kullanın. Sadece oynayın, eğlenin. Kitap okuma saatlerinde çok fazla kelime tanımlamayın, bir ya da iki kelime olsun en fazla. Kitap okumak kelimeler demektir.
5. Oğlanların neye ihtiyaç duyduğunu öğrenin. Kitap Okuma Can Sıkıntısını Gidermez: Genç Erkeklerin Hayatlarında Okur Yazarlık adlı kitap, ortaokulda verdiğim okuma derslerini tamamen değiştirmişti. Bu kitaptaki fikirleri uyguladığımda erkek öğrencilerimin kitap okumaya ilgi ve sevgilerinin roket gibi fırladığına tanık oldum. Aynı yöntemleri oğlumu büyütürken de uyguladım. Kitap, uygulanabilen metinler içeriyordu, oğlumda da işe yaradı.
6. Eğitici resimli romanlar okuyun. Çocuklara, eğitici resimli romanlar da dahil olmak üzere çok çeşitli seçenekler sunun.
7. Kitapları tekrar tekrar okuyun. Küçük çocukların çoğu aynı kitabın kendilerine defalarca okunmasını çok severler. Aynısını büyüdüklerinden de sürdürün. Daha büyük çocuklara aynı kitabı defalarca okumaları için izin verin. Kitapları yeniden okuduklarında neler hissettiklerini sorun: Hikâyeden yeni şeyler anladılar mı? Neleri daha farklı buldular? Bu kez neresini beğendiler?
8. Çocuklara fikirlerini sorun. Çocuklara, onlara nasıl okuma sevgisi kazandırabileceğinizi sorun. Bu sürece onları da aktif olarak katın. Kitap okumanın nesinin onları heyecanlandırdığını, nesini sevdiklerini sorun.  Örneğin bir sonraki öneri, 12 yaşındaki oğlumdan gelmişti.
9. Hikâye hakkında konuşun. Hikâyeyi okurken arada durup, çocuklarla hikâyede neler olduğunu konuşun. Karakterler hakkında konuşun. Çocuklardan tahminde bulunmalarını ve bağlantı kurmalarını isteyin. Bunlar temel okuduğunu anlama alıştırmalarıdır ama aynı zamanda çocukların kitap okumayı benimsemesi için stratejik yöntemlerdir.
10. Çocuklara okumayı öğretin. Altıncı sınıflara ders vermeye başladığımda, öğrencilerime kitap okumayı nasıl sevdireceğim konusunda sınıf içi etkinlik projesi başlatmıştım. Beklenmedik sonuçlardan birisine göre, öğrencilerime okumayı iyice öğrettiğimden emin olmam gerekiyordu. Anlatılan hikâyeleri sevmek, kelimeler, karakter gelişimleri ya da kurgusal olmayan metinlerden öğrendiklerimiz yeterli olmuyordu. Öğrencilerim zor bir şey yapmaktan hoşlanmıyorlardı. Onların okuma seviyelerini bilmek ve okuma becerileri arasındaki uçurumları doldurmak zorundaydım.
11. Öğretmenler ve ebeveynler, model olun: Çocuklarınızın önünde kitap okuyun. Kitap okuma hakkında konuşun. Neden okuduğunuz hakkında konuşun. Okuduklarınızla hayatınız ve dünya arasında bağlantılar kurun. Okumanın hayatınızı nasıl zenginleştirdiğini gösterin; bu bazen yemek tariflerini okuyabilmeniz olur, bazen bir mobilyayı monte edebilmeniz bazen de internette bir sorunun cevabını araştırmanız olur.
12. Kitap okumayla ilgili geziler düzenleyin. Kütüphaneye bir okul gezisi düzenleyin, ebeveynler de çocuklarını alıp hafta sonları gidebilirler. İlginizi ne çekiyor? Hangi kitap isimleri? Hangi kapaklar? Öğrencilerinizden bunlara dikkat etmelerini isteyin. Kitapların arka kapaklarını okuyun, onları heyecanlandırın. Kitapları karıştırın. Kütüphanenin hiç gitmedikleri bölümlerine götürün onları. Öğrencilerinizi bir hazine avına çıkarın: Pul koleksiyonculuğu üzerine bir kitap bulsunlar, antik Roma üzerine bir kitap bulsunlar, ortak bir yanınız olan birisinin anılarını bulsunlar.

Kaynak: https://www.edutopia.org/blog/12-ways-nurture-love-reading-elena-aguilar