Geçtiğimiz günlerde erken çocukluk dönemi uzmanlarıyla birlikte Kanada’nın Nova Scotia (Yeni İskoçya) bölgesini ziyaret ettim. Küçük çocukların eğitimine yönelik okul öncesi eğitim sistemlerinin genel çerçevesini bizimle paylaştılar. Bir işi doğru yapan bir ülkede, erken çocukluk dönemi eğitiminin nasıl olabileceğine dair mükemmel bir örnekti. Ve benim gibi bu işi fazlasıyla yanlış yapan bir ülkeden gelen birisi için çok can yakan bir örnekti.
İşte Nova Scotia bölegesinin okul öncesi eğitiminin ana hatları ve Amerika’daki okul öncesi eğitimde yaptığımız yanlışlar:
Kanada #1: Sistemin ana hatlarını kim yazıyor?
Tıpkı Kanada’nın diğer bölgelerinde olduğu gibi Nova Scotia’daki okul öncesi eğitim sisteminin genel çerçevesi de okul öncesi uzmanlarından oluşan geniş bir ağ tarafından yazılıyor. Bu eğitimciler küçük çocukların nasıl geliştiğini ve öğrendiğini biliyor ve çocuk gelişimiyle ilgili ortak ilkeleri ve değerleri paylaşıyorlar.
Amerika #1:
Amerika’daki küçük çocuklar için var olan öğrenme standartları, erken çocukluk dönemi uzmanları tarafından yazılmıyor. Bu standartlar genellikle küçük çocukların öğrenme ihtiyaçları ve gelişimsel ihtiyaçları hakkında bilgi sahibi olmayan insanlar tarafından yazılıyor. Öğretmenler sıklıkla öğrenme standartlarının yazılmasında söz sahibi olmadıklarını dile getiriyorlar.
Kanada #2: Çocuğa bakış
Nova Scotia’daki sistem; bilişsel, sosyal, duygusal ve fiziksel gelişimiyle birlikte çocuğa bir bütün olarak odaklanıyor. Sistem, kişisel, sosyal ve kültürel bağlamları içeren bu bütüncül bakışın önemini vurguluyor.
Amerika #2:
Amerika’da küçük çocuklara yönelik öğrenme standartları, çocukların kendisine – kim olduklarına, nasıl öğrendiklerine ve neye ihtiyaç duyduklarına – değil, ders konularına ve çocuğun öğrenmesi gereken tanımlanmış bilgi parçalarına odaklanıyor.
Kanada #3: Küçük çocuklar nasıl öğreniyor?
Nova Scotia’da merak, yaratıcılık, özgüven, hayal gücü ve sebat gibi öğrenme için gerekli becerilere büyük önem veriliyor. Problem çözme, deneyimleme ve sorgulama gibi süreçlere odaklanılıyor.
Amerika #3:
Amerika’daki standartlarda, çocukların her ders alanında öğrenmesi gereken küçük ve birbirinden ayrı bilgi parçalarına önem veriliyor. Çocukların öğrenmesi beklenen öğelerin tek bir doğru cevabı bulunuyor ve çocukların bu bilgiyi genellikle ezberlemesi gerekiyor. Bütün çocukların aynı şeyi, aynı zamanda öğrenmesi bekleniyor.
Kanada#4: Çocuk öğrenmeye katılıyor
Nova Scotia’nın okul öncesi eğitim sistemi çocuğu, öğrenmesinin bir katılımcısı olarak görüyor. Yani çocuk; öğrenme deneyimini şekillendirmeye katkıda bulunan, bilgiyi öğretmenler ile beraber inşa eden kişi olarak kabul ediliyor.
Amerika #4:
Çocuk; önceden belirlenmiş, sabit olan ve daha sonra öncelikli olarak öğretmen tarafından aktarılan bilginin alıcısı olarak görülüyor. Faaliyetler tanımlanmış oluyor ve tanımlanmış çıktılar üretilmesi amaçlanıyor.
Kanada #5: Oyunun önemi
Nova Scotia’nın okul öncesi eğitim sistemi, oyunu insan türünün en yüksek başarılarından biri olarak tanımlıyor. Oyunun öğrenmedeki kritik rolünü önemsiyor. Oyunun; soruşturma, sorular sorma, yaratıcılık, problemler çözme ve eleştirel bir biçimde düşünme gibi becerileri geliştirmedeki rolünün araştırmacılar ve politika yapıcılar tarafından giderek daha fazla kabul görmesini vurguluyor. Oyun; dil gelişimi, duygularını düzenleme ve çatışma çözümü gibi geniş bir beceri yelpazesi oluşturmak için hayati önem taşıyan bir şey olarak görülüyor.
Amerika #5:
Amerikan öğrenme standartlarına göre oyun, öğrenmenin özü olarak görülmüyor. Esas olarak öğrenilmesi gereken içerik önemli görülüyor, çocuğun oyununun öğrenme sürecindeki rolü değil.
Kanada #6: Çeşitlilik ve kapsayıcılık
Nova Scotia sistemi çeşitliliğe ve kapsayıcılığa aşırı önem veriyor. Öğretmenlerin, kendi öğrencilerinin ve velilerinin kültürel değerlerini ve yaşantılarını derinlemesine anlamaya çalışmaları teşvik ediliyor. Öğretmenler, kültürel olarak farklı iletişim biçimlerine, öğrenme ve anlamlandırma yollarına saygı göstermeye ve derslerini, öğretmenlik yaptıkları çocukların öğrenme stillerine uyarlamaya teşvik ediliyor.
Amerika#6:
Amerikan öğrenme standartları çeşitliliği önemsemiyor çünkü standartlar kültürel altyapılarına bakılmaksızın bütün çocuklara uygulanıyor. Çocukların öğrenmesi gereken ve öğretmenlerin doğrudan öğrettiği yaklaşık 70 ila 90 ayrı standart bulunuyor. Bu tür bir “herkes için aynı eğitim” yaklaşımın içinde öğretmenler müfredatı öğrencilerinin kültürel altyapılarına ve öğrenme stillerine göre uyarlamıyorlar.
Kanada #7: Değerlendirme ve test etme
Nova Scotia sisteminde, çocukların kendi doğal ortamlarında gözlemlenmesine dayalı bir değerlendirme yapılıyor. Bu gözlemlerden yola çıkarak öğretmenler her çocuk için gelişimine uygun ve kültürel hassasiyeti olan bir müfredat oluşturuyor. Yani öğretmenlerin çocukları gözlemleyerek öğrendikleri ile onlar için tasarladıkları müfredat arasında sıkı bir ilişki bulunuyor.
Amerika #7:
Amerika’daki küçük çocuklar kapsamlı bir şekilde değerlendiriliyor ve test ediliyor. Öğretmenler her sene çoktan seçmeli testler yapıyor. Bu testlerin çoğunda çocuklar bireysel olarak uzun saatler boyunca okuryazarlık ve matematikle ilgili çok sayıda belli beceriler açısından değerlendiriliyor. Öğretmenler derslerde öncelikle test edilecek konulara odaklanmak zorunda kaldıklarını dile getiriyorlar. Çocuklara bir şeyler öğretmek yerine, test için öğrettiklerini söylüyorlar. Test sonuçlarının genellikle bir öğretmenin performans açısından değerlendirilmesi ya da bütçe kazanma gibi önemli sonuçları olsa da bu sonuçlar sınıf hayatından oldukça kopuklar.
Kanada #8: Esnek bir sistem
Nova Scotia okul öncesi eğitim sistemine “yaşayan bir sistem” deniyor çünkü çok sayıda farklı erken çocukluk dönemi uzmanına ait girdiyi içeren bir süreçle zaman içinde geliştiriliyor. Seçilmiş merkezlerdeki öğretmenler okul öncesi müfredatı denetliyor ve geri bildirimde bulunuyor. İş birliği ve diyalog yoluyla müfredat gözden geçiriliyor ve iyice mükemmelleştiriliyor ve her daim değişime ve revizyona açık kalıyor.
Amerika #8:
Amerika’daki öğrenme standartları oldukça sıkışık zaman dilimleri içinde küçük bir grup insan tarafından geliştiriliyor ve genellikle erken çocukluk dönemi uzmanlarının herhangi bir katılımı olmuyor. Ardından standartlar yukarıdan aşağıya doğru öğretmenlere empoze ediliyor. Öğretmenlerin bu sürece yüzeysel bir katkısı oluyor ama gerçek seslerini asla duyuramıyorlar.
Kanada #9: Öğretmenlere duyulan güven
Nova Scotia eğitim sisteminde okul öncesi öğretmenlerine büyük saygı gösteriliyor. Müfredatta öğretmenlerin sürekli düşünen ve öğrenen yetkin ve bilgili profesyoneller olduğu dile getiriliyor. Sistem yaratıcı ve duyarlı öğretmenliği, öğretmenlerin fikirlerini ve iş birliğini teşvik ediyor. Sistem, öğretmenleri işlerini yaparken gerçekten destekleyen bir rehber niteliğinde ve öğretmenlerin mesleki gelişimlerini artırmayı amaçlıyor.
Amerika #9:
Amerika’daki öğrenme standartları erken çocukluk dönemi eğitimcilerinin bilgi ve yetkinliğini zayıflatmak amacıyla yazılmış gibi adeta. Bu kadar çok sayıda spesifik beceriyi öğretmek ve ilgili testleri başarıyla tamamlamak için öğretmenlerin, çocukların öğrenimi, gelişimi ve oyun ihtiyacıyla ilgili bildikleri her şeyi yok saymaları gerekiyor.
Sonuç olarak Amerika’daki çoğu şey çok uzun zamandır yanlış yapılıyor ve her şeye yeniden başlanması gerekiyor. Araştırmalar çok net: “Okul öncesi eğitimi çocukların hayatında kalıcı bir olumlu etki yaratabilir ve topluma inanılmaz büyük faydalar sağlar.” Ancak doğru yapıldığında! Bize doğrusunun nasıl yapıldığını gösteren harika bir model var, hem de hemen yan komşumuzda!
